سرقت‌کردن که فقط به دزدی از اموال فیزیکی افراد محدود نمی‌شود، گاهی‌اوقات پای دزدی عقاید، افکار و دسترنج‌های غیرمادی به میان است. جالب‌تر این است که گاهی، خود سارق هم از کاری که می‌کند کاملا بی‌خبر می‌ماند.

بله! درباره سرقت ادبی یا همان پلاجیاریسم صحبت می‌کنیم. سرقت ادبی یعنی استفاده از فکر و ایده‌ای از دیگران که به شکل‌های مختلف در قالب محتوا تولید شده است.

در دنیای تولید محتوا با این‌همه وسعتی که دارد، امکان وقوع سرقت‌های ادبی بسیار زیاد است. مثلا در زمینه نگارش مقالات علمی، این اتفاق زیاد رخ می‌دهد. بخشی از آنچه به عنوان سرقت ادبی در دنیای علم رخ می‌دهد، غیرارادی است.

یعنی فردی که متنی مشابه دیگران منتشر می‌کند یا از بخش‌هایی از اثر دیگران در کارش بهره می‌برد، دقیقا نمی‌داند که در حال ارتکاب به سرقت ادبی است. در نتیجه نیاز به شناخت حیطه مهم دیگری پیش می‌آید که به آن بازنویسی یا پارافریز می‌گویند. برای اینکه با سرقت ادبی، پارافریز و موضوعات پیرامون آنها بیشتر آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

سرقت ادبی چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، استفاده از ایده‌ای از دیگران در تولید محتوا سرقت ادبی یا پلاجیاریسم است. فرقی نمی‌کند که درباره فیلم، کتاب، موسیقی صحبت می‌شود یا هر اثر دیگری. استفاده از چیزی که حاصل فکر دیگران است، سرقت و دزدی ادبی نام دارد.

در زمینه نگارش مقالات علمی هم این موضوع رواج دارد. یعنی در بسیاری از مواقع، مقاله‌ای که محققی می‌نویسد از سوی دیگران استفاده می‌شود و از تمام یا بخشی از اثر در کار جدیدی بهره‌برداری می‌کنند. این حرکت، مصداق بارز سرقت ادبی مقالات علمی است.

پس اگر شما به عنوان یک محقق و نویسنده در حیطه مقالات علمی، دست به نگارش اثری بزنید که در آن،‌ از دستاوردهای علمی دیگری استفاده کرده باشید، سرقت ادبی انجام داده‌اید.

گاهی‌اوقات، در مقالات علمی از دستاوردها و نقل‌قول‌های دیگران برای پیش‌برد موضوعی تازه استفاده می‌شود. در این صورت، نگارنده قصد و نیتی مبنی بر سرقت و دزدی ادبی ندارد اما باز هم در ردیف متهمان این قضیه قرار می‌گیرد. علت این است که روش‌های استناددهی و ذکر مراجع و منابع را به‌خوبی رعایت نکرده و از همین روی است که اثرش زیر سوال می‌رود و به او برچسب پلاجیاریسم زده می‌شود.

یعنی اگر قواعد نگارش صحیح مقالات علمی را ندانید و در آوردن منابع، مراجع، نقل‌قول‌ها و ذکر دستاوردهای دیگران، اصول کار را به‌خوبی رعایت نکنید، امکان دارد که مقاله‌تان مصداق سرقت ادبی باشد. البته این حالتی است که نویسندگان به‌طور غیرعمد مرتکب سرقت ادبی می‌شوند.

در بسیاری از موارد هم، افرادی وجود دارند که با دست‌برد زدن به دستاوردهای علمی دیگران و کپی‌برداری‌های مختلف، سعی دارند تا مقاله‌ای به نام خود منتشر کنند و به اهدافی مانند ارتقای سطح علمی استادی، گرفتن نمره بیشتر و… برسند.

سرقت ادبی دارای انواع مختلفی است. حتی زمانی که از دست‌نوشته‌ها و مقالات قبلی خودتان هم در مقاله‌ای تازه استفاده می‌کنید، باز هم سرقت ادبی به وقوع می‌پیوندد. بعضی از افراد، مقاله‌ای علمی را تولید می‌کنند اما با انتشار آن در چندین پلت‌فرم به‌طور هم‌زمان سرقت و دزدی ادبی را مرتکب می‌شوند. بعضی از افراد هم سفارش نگارش و چاپ مقاله را به دیگران می‌دهند و خودشان فقط نامشان را بر فراز مقاله ذکر می‌کنند. این هم از مصادیق دیگر سرقت ادبی است.

پس همان‌طور که گفته شد، سرقت ادبی می‌تواند به شکل‌های متنوعی رخ بدهد. اما در دو دسته‌بندی کلی، این حرکت به دو صورت عامدانه و غیرعامدانه رخ می‌دهد. فرقی نمی‌کند که عامدانه دچار سرقت ادبی شوید یا غیرعامدانه. در هر حال، نتایج و عواقب مشترکی می‌تواند در هر دو صورت، گریبان‌گیرتان شود.

از دست‌رفتن اعتبار علمی که حتما متوجه‌تان خواهد شد. زمانی که مشخص شود، فردی سرقت ادبی مرتکب شده است، اعتبار علمی او مخدوش می‌گردد و رسیدن به جایگاهی پاک و معتبر دیگر کمی سخت خواهد بود. علاوه بر اعتباری که خدشه‌دار می‌شود، موضوع جریمه هم در میان است. در بسیاری از موارد، قوانینی برای برخورد با متخلفان و سارقان ادبی وجود دارد که طی آن، مستلزم به پرداخت جریمه‌هایی نقدی هستند.

این جرایم نسبتا سنگین است. علاوه بر موضوع جریمه نقدی، محرومیت‌هایی هم در انتظار سارقان ادبی خواهد بود. مثلا منع از یافتن درجه بالاتر استادی یا ممنوعیت امکان دفاع از پایان‌نامه در بخش‌های تحصیلات تکمیلی برای دانشجویانی که مرتکب سرقت ادبی شده‌اند از جمله عواقب نامطلوب این کار است.

اهمیت پارافریز چیست؟

پارافریز یا بازنویسی به معنای درک یک ایده و مطلب و نگارش آن به زبان خود است. یعنی زمانی که متن و مقاله‌ای را خواندید و آن را کاملا درک کردید، می‌توانید محتوای آن را که دیگر از دریچه ذهنتان گذشته است، به زبان خود بازنویسی کنید.

این حرکت پارافریز یا بازنویسی نام دارد و هیچ ایراد و جرمی در آن نیست. در دنیای علم که تحقیقات تازه معمولا مبتنی بر دستاوردهای پیشین انجام می‌شوند، نیاز به پارافریز زیاد خواهد بود.

همیشه تحقیقات و پژوهش‌های تازه نیاز به استناددهی و ذکر مراجع و منابعی از تحقیقات پیشین دارند. در غیراین‌صورت، انگار ادعا شده که دستاوردهای دیگران هم متعلق به فردی است که بعد از آنها مقاله‌اش را به نگارش درآورده است.

پارافریزکردن مقوله‌ای خواهد بود که تمام ابهامات و اتهامات را از مقاله شما دور می‌کند. حال چگونه پارافریز کنیم؟ زمانی که به درستی از نقل‌قول‌ها استفاده کنید، قواعد بازنویسی را بلد باشید، منابع و مراجع را به‌درستی ذکر کنید و حواستان به تمامی مصادیق سرقت ادبی باشد تا آنها را مرتکب نشوید، دیگر مشکلی برایتان پیش نخواهد آمد.

پارافریزکردن یا همان بازنویسی مقالات علمی دارای اصول و روش‌هایی است. برای مثال، تغییردادن ساختار جملات یک متن از مجهول به معلوم یا بالعکس، تغییردادن کلمات و استفاده از مترادف‌ها و هم‌معنی‌هایشان، نگارش از یک ایده با ادبیات خود و…، از اصول پارافریز یا بازنویسی است.

اگر پارافریزکردن را به‌خوبی بلد باشید، دیگر نیازی به نگرانی درباره خوردن برچسب سرقت ادبی به مقاله علمی‌تان نخواهید داشت. مجلات بین‌المللی و معتبری که مقالات افراد از سراسر دنیا را منتشر می‌کنند، درباره سرقت ادبی بسیار حساسند و برای همین است که از طریق ویراستاران و داوران خبره و همچنین با کمک‌گرفتن از نرم‌افزارهای مختلف دست به بررسی سرقت ادبی مقاله می‌زنند.

پس همان‌طور که می‌بینید توجه به سرقت ادبی و بازنویسی یا همان پارافریز در نگارش مقالات علمی بسیار مهم است.

نرم‌افزارهای بررسی و رفع سرقت ادبی

برای اینکه بتوانید متوجه شوید که کدام یک از بخش‌های مقاله‌ای که می‌نویسید، مشکوک به سرقت ادبی است، راه‌هایی پیش رویتان قرار دارد. یکی از این راه‌ها، استفاده از نرم‌افزارهای بررسی سرقت ادبی است.

نرم‌افزارهایی وجود دارند که با مراجعه به آنها و سپردن متن مقاله‌تان به شما می‌گویند که در کدام قسمت از اثر خود، شاهد مشابهت‌هایی با مقالات و متون دیگر هستید. زمانی که بدانید کدام بخش از اثرتان مشکوک به سرقت ادبی است، با بازنویسی و پارافریز آن قسمت‌ها، مشکل را رفع خواهید کرد و متنی دست‌اول برای مقاله‌تان فراهم می‌کنید. اما نرم‌افزارهایی که این کار را انجام می‌دهند، شامل چه گزینه‌هایی است؟ آنها را می‌شناسید؟

نرم‌افزارهای شناسایی و رفع سرقت ادبی شامل موارد زیر است. البته نرم‌افزارهای این حوزه به موارد زیر محدود نمی‌شود ولی این نرم‌افزارها از معروف‌ترین‌ها هستند:

• آی‌تنتیکیت (iThenticate)؛
• گرامرلی (Grammerly)؛
• پلَگ‌ترَکِر (plag tracker)؛
• پلگ‌اسکن (plag scan)؛
• یونی‌چک (uni check)؛
• پلاژیاریسم‌سرچ (plagiarismsearch)؛
• کاپی‌اسکِیپ (copy scape)؛
• تِرن‌ایت‌این (turnitin).

در صدر این عناوین، نرم‌افزار آی‌تنتیکیت (iThenticate) قرار می‌گیرد. این نرم‌افزار معمولا از سوی مجلات معتبر هم استفاده می‌شود.

آی‌تنتیکیت نرم‌افزاری با پایگاه داده‌ای قوی است. یعنی چه؟ یعنی در کتابخانه آن، تقریبا تمام مقالات معتبری که در ژورنال‌های مهم دنیا به چاپ رسیده‌اند، قرار داده شده است. وجود این مقالات در آن باعث می‌شود تا بعد از اینکه شما مقاله‌تان را به نرم‌افزار می‌سپارید، دست به مقایسه میان اثرتان و آثار دیگر موجود در پایگاه داده خود بزند، اگر شباهتی میان کارتان و کارهای موجود در سیستم خود ببینید، آن را اعلام خواهد کرد.

در این صورت، شما متوجه می‌شوید که باید در کدام بخش از مقاله‌تان، تغییرات لازم را اعمال کنید تا از سرقت ادبی دور شوید. آی‌تنتیکیت نرم‌افزاری به‌شدت قوی است. نرم‌افزارهای دیگری هم که برای سرقت ادبی معرفی می‌شوند از روش‌هایی مشابه استفاده می‌کنند و سعی دارند که به شما اطلاع بدهند، کدام‌یک از بخش‌های اثرتان را تغییر بدهید.

نرم‌افزارهای بازنویسی و پارافریز متون انگلیسی

نرم‌افزارهایی مانند گرامرلی وجود دارند که با تشخیص بیش از ۲۵۰ اشکال دستوری و نوشتاری در یک متن می‌توانند خطاهای متن‌تان را پیدا کنند و علاوه بر آن می‌توانند به شما بگویند که چطور باید دست به تغییر در متن بزنید و آن را بازنویسی کنید.

ابزارهای بازنویسی متن انگلیسی دارای کتابخانه و پایگاه داده‌ای بسیار قوی هستند. آنها می‌توانند به شما جملات، عبارات و کلمات تازه‌ای پیشنهاد کنند تا متن‌تان را تغییر بدهید و جهت پارافریز متون انگلیسی اقدام کنید. به این ماشین های بازنویسی محتوا توجه داشته باشید:

گرامرلی (Grammerly)

نرم‌افزارهای شناسایی سرقت ادبی و پارافریز معمولا در دو نسخه رایگان و پولی عرضه و ارائه می‌شوند. بدیهی است که نسخه‌های غیررایگان کامل‌تر هستند و خدمات بیشتری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. اما در هر حال، اگر کیفیت نرم‌افزار مطلوب باشد، استفاده از نسخه رایگان آن هم می‌تواند تاحد زیادی به کمک‌تان بیاید و در پارافریز به شما یاری دهد.

نسخه رایگان گرامرلی هم به کاربران اجازه چک‌کردن اشتباهات املایی و دستوری می‌دهد. این نرم‌افزار، علاوه بر اینکه توانایی شناسایی سرقت ادبی در متون و مقالات مختلف را داراست، توانایی ارائه پیشنهاداتی برای تغییر عبارات و کلمات متن هم به شما دارد. گرامرلی می‌تواند پیشنهاداتی برای بازنویسی کل یک جمله یا عبارت هم به شما بدهد.

جینجر سنتنس ریفریزر (Ginger sentence rephraser)

نرم‌افزار دیگری که برای پارافریز و بازنویسی مقالات استفاده می‌شود، جینجر سنتنس ریفریزر است. این برنامه هم در دو نسخه رایگان و غیررایگان قابل‌دسترسی است.

جینجر هم با پیشنهاد واژگان مترادف، اصطلاحات و عبارات به شما در بازنویسی متن کمک می‌کند. ویرایش، ترجمه و خدمات دیگری هم در جینجر در نظر گرفته شده‌اند. استفاده از این برنامه هم اصلا کار دشواری نیست و با کمی نگاه‌کردن به فضا و مراحل مختلف استفاده از خدمات، کاملا متوجه می‌شوید که باید چطور از آن بهره ببرید.

انتخاب یک یا چند جمله یا تمام متن برای پارافریزکردن هم در جینجر مقدور است. بیش از ۶۰ زبان دنیا در این نرم‌افزار وجود دارد و می‌توان برای بازنویسی و پارافریز به زبان‌های گوناگون از آن بهره برد.

کیل‌بات (QuillBot)

کیل‌بات هم گزینه دیگری است که به دو شکل پولی و رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. برای استفاده از خدمات متنوع پارافریز کیل‌بات باید به سراغ نسخه پولی آن بروید.

برای پارافریزکردن متون خود، کافی است، آنها را در بخشی از این برنامه کپی کنید و دکمه پارافریز را فشار دهید. همه چیز خودجوش و اتوماتیک پیش خواهد رفت. نرم‌افزار کیل‌بات بسیار کاربردوست یا همان یوزرفرندلی (user-friendly) است. به همین خاطر کارکردن با آن برای عموم افراد ساده خواهد بود.

نرم‌افزارهای متعددی برای پارافریز و بازنویسی مقالات وجود دارند. غرض از معرفی این سه مورد، ارائه دیدی درباره چگونگی عملکرد برنامه‌های پارافریز و بازنویسی به شما بود. باید با کمی جست‌وجو، بهترین‌ها را پیدا کنید و ببینید که امکان استفاده از کدام‌یک برایتان وجود دارد.

سایت‌های پارافریز آنلاین رایگان و غیررایگان

در کنار نرم‌افزارهای مختلفی که برای پارافریز وجود دارد، سایت‌هایی هم هستند که بازنویسی و پارافریز را به صورت آنلاین انجام می‌دهند. استفاده از خدمات برخی از این سایت‌ها رایگان و برخی پولی است.

از جمله سایت‌های پارافریز آنلاین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بست اسپینر (best spinner)؛ غیررایگان و ارائه خدمات مختلف برای بیش از ۱۴ زبان.
• اسپین ری‌رایتر (spin rewriter)؛ خدمات متنوع پارافریز و امکان پرداخت هزینه استفاده به شکل ماهانه، سالانه و دائمی.
• کلور اسپینر (clever spinner)؛ طراحی ساده و قابل‌فهم برای کاربران مختلف و قابلیت استفاده ۳ روز به طور رایگان.
• ورد-اِی.آی (word AI)؛ قابلیت استفاده از نرم‌افزار در ۳ روز به طور رایگان و پوشش‌دهی زبان‌های مختلف.
• و… .

آیا نرم‌افزارها برای رفع سرقت ادبی و پارافریز مناسبند؟

نرم‌افزارهای رفع سرقت ادبی بسیار کاربردی هستند. به کمک این برنامه‌ها می‌توانید متوجه بخش‌های مشکوک نوشته خود شوید. به یاری نرم‌افزارها و برنامه‌های پارافریز هم می‌توانید برای تغییر متن مقاله‌تان اقدام کنید و شائبه سرقت ادبی را از متن‌تان دور نمایید.

اما باید قبول کرد که هوش و خرد انسانی چیز دیگری است و نمی‌توان صددرصد به برنامه‌ها و نرم‌افزارها اعتماد داشت. هر چقدر هم که پایگاه داده نرم‌افزارهای مذکور قوی باشد باز هم دید و نگاه انسانی است که می‌تواند کیفیت نهایی یک متن را تایید کند.

ضمن اینکه یادتان باشد، بسیاری از نرم‌افزارها و پلت‌فرم‌های آنلاینی که به‌خصوص به‌طور رایگان اقدام به ارائه خدمات شناسایی سرقت ادبی و پارافریز می‌کنند از پایگاه داده‌ای قوی برخوردار نیستند. یعنی مثلا اگر مقاله‌تان را برای شناسایی سرقت ادبی در متن به آن می‌سپارید، امکان دارد که درصد اندکی از شباهت را اعلام کنند، در حالی که این موضوع درست نیست.

یعنی ممکن است، تعداد زیادی از مقالاتی که مشابه متن‌تان هستند در پایگاه داده نرم‌افزارها و پلت‌فرم‌های سرقت ادبی و پارافریز موجود نباشند. پس استناد صددرصد به این دست از نرم‌افزارها امکان‌پذیر نیست. بنابراین، نمی‌توان اعتماد کاملی نسبت به نرم‌افزارها داشت. ضمن اینکه بخشی از این نرم‌افزارها و سایت‌ها، بدون اجازه، مقاله‌تان را به کتابخانه یا پایگاه داده خود اضافه می‌کنند. این حرکت ناقض حفظ حریم خصوصی است. بهترین پیشنهاد این است که خودتان برای رفع سرقت ادبی مقالاتتان اقدام کنید.

در آخر

اگر قرار است که از نرم‌افزارها در مسیر شناسایی و رفع سرقت ادبی بهره‌مند شوید باید به سراغ بهترین‌ها بروید.

در موسسه تخصصی ویرایش و ترجمه رایت می از بهترین و به‌روزترین نرم‌افزارها و برنامه‌ها استفاده می‌شود. نرم‌افزار آیتنتیکیت از جمله برنامه‌های مورد استفاده در رایت می است که نه تنها نرم‌افزاری به‌شدت غنی و قوی به شمار می‌رود بلکه از سوی ژورنال‌های علمی معتبر هم استفاده می‌شود.

پس استفاده از آن در کنار نگاه ویراستاران خبره مرکز رایت می‌ می‌تواند میزان سرقت ادبی موجود در هر مقاله را به‌خوبی تشخیص دهد و امکان رفع سرقت را مقدور سازد.

رایت می به کمک بهره‌مندی از فناوری‌های روز دنیا در عرصه ترجمه و ویرایش متون انگلیسی و البته به یاری متخصصانی خبره در این حوزه‌ها می‌تواند به شما در نگارش مقاله‌ای با کمترین میزان اشکال و ایراد کمک کند. علاوه بر سفارش انواع ترجمه می‌توانید روی خدمات تشخیص سرقت ادبی، پارافریز و بازنویسی هم روی رایت می حساب کنید.